Patronka górników i męczennica, która oddała życie za wiarę w Chrystusa – wiele osób w tych słowach opisałoby postać św. Barbary. Jednak te słowa tylko w nieznacznym stopniu charakteryzują świętą żyjącą w pierwszych wiekach chrześcijaństwa.
Publikacja ks. Bronisława Czaplickiego nie jest kolejną próbą opracowania życiorysu męczennicy, ale w całości skupia się na zjawisku kultu świętej. Kultu, który od wielu wieków jest obecny na ziemiach Polski. Opracowanie ukazuje jego rozwój oraz bogactwo i różnorodność: patronaty grup zawodowych, kaplic, kościołów czy bractw. Jak zaznacza sam autor „pod patronat św. Barbary garnęli się żeglarze, rybacy, wojskowi, górnicy”.
Książka Kult św. Barbary na ziemiach polskich w ujęciu historycznym została opatrzona także aneksem ze zdjęciami. Znajdują się tam fotografie miejsc poświęconych św. Barbarze w Polsce oraz liczne obrazy i figury przedstawiające męczennicę.
Fragmenty książki
Dzisiaj Kościół potrzebuje świadków Chrystusa oraz jednoznacznych obrońców prawdy i miłości. Ufam, że studium ks. dr. hab. Bronisława Czaplickiego, zatytułowane Kult św. Barbary na ziemiach polskich w ujęciu historycznym, pomoże czytelnikom z nadzieją podejmować wyzwania nadchodzącego czasu.
Abp Adrian J. Galbas SAC, metropolita katowicki
W nurt zainteresowań dziejami kultu świętej męczennicy wpisuje się bardzo dobrze praca ks. Bronisława Czaplickiego. Badacz ten przywołał w swoim tekście jedne z najważniejszych przejawów kultu św. Barbary, które od średniowiecza po dzień dzisiejszy spotykamy na ziemiach polskich. (…)
Autor zwrócił uwagę na ważne przejawy kultu męczennicy: patronat nad świątyniami, kaplicami oraz szpitalami, patronat nad osobami wykonującymi niebezpieczne zawody, szczególny patronat w środowisku górników, obecność św. Barbary w tradycji oraz kulturze, wreszcie przywołał modlitwy za przyczyną świętej.
Z recenzji dk. prof. dr. hab. Waldemara Rozynkowskiego
Święta Barbara chroniła chorych, a umierających przeprowadzała przez bramę śmierci, by patronować też nad umierającymi i spoczywającymi na cmentarzach. Wyprowadzała dotkniętych nieszczęściem z pożaru. Na koniec św. Barbara stanęła pośród górników w ciemnościach kopalni, by ich ochronić, wskazać drogę i uczyć wzajemnego wspierania się, zwłaszcza podczas zagrożenia.
Miejsca kultu św. Barbary rozrzucone są nad morzem i rzekami, wokół cudownych obrazów, na cmentarzach i w szpitalach. Chociaż w obecnym czasie wyczerpują się pokłady węgla, a troska o wspólny dom na ziemi wykorzystywana jest przez różnych ideologów, górnicy nadal potrzebują jej opieki, bo niebezpieczeństwo śmierci czyha nie tylko na wydobywających węgiel kamienny, ale także węgiel brunatny, skały, ropę naftową i gaz ziemny.
