“Fado. Piosenka o duszy” to kolejny krok w konsekwentnie prowadzonym przez Zbigniewa Kadłubka dialogu między kulturami, także w łamianiu sterotypów. Jak bowiem porównać ze sobą Śląsk i Portugalię? Jak się mają arterie górniczych chodników w postindustrialnych miastach Śląska do skąpanych w słońcu rdzawych dachów Alfany nad brzegiem Tagu? Dzieli te miejsca spora odległość – również mentalna – łączy rys pobożności, umiłowanie miejsca pochodzenia, fado zaś – zwane często portugalskim bluesem – zapewne znalazłoby podobne wątki w bluesie granym na Śląsku. Czy to Lizbona, czy Anzio czy Palermo – wszędzie komntemplacja przestrzeni staje się geopoetyką, by w końcu zamienić się w “kształt geograficznej życzliwości życia”.
“Piosenka o duszy” – choć stanowi zbiór fikcyjnych opowieści – pozwala, nie tylko przez analogię, ujrzeć Śląsk z innej perspektywy, jako ziemię nową, wciąż do odkrycia. Korzenie duszy sięgają bowiem głębiej niż granice państw czy społeczności. Do tego, co w człowieku najbardziej pierwotne, a zarazem wszystkim wspólne – przynależącej do ludzkiej natury emotywności. Opowiada więc Autor swoje fado, swą piosenkę o duszy, stawiając litery, jak Amalia Rodriguez stawiała dźwięki, jakby od natury do kultury starczył dźwięk jedynie lub z rozmysłem zapisane słowo.
Komu go czytać? Tym wszystkim, którzy kochają słowa nośne i gęste, słowa obfite intelektualnym kupażem wątków, nasączone erudycyjnym aguardente niczym dobre porto.
Słuchaj więc lub śpiewaj o nim – jeśliś gotów – posienkę o Portugalii, o Śląsku, o duszy.
Zbigniew Kadłubek, dr hab. prof. Uiwersytetu Śląskiego. Filolog klasyczny, komparatysta, pisarz, eseista. Autor Listów z Rzymu, nominowany do Nagrody Literackiej Gdynia 2011 za książkę pt. Święta Medea. W stronę komparatystyki pozasłownej.
