Występujące od XIX wieku zjawisko emigracji Polaków, ze zmiennym nasileniem w różnych okresach czasu, po wejściu Polski do Unii Europejskiej znów uaktywniło się. Czy można obecnym emigrantom pomóc zachować ich tożsamość religijną i narodową?
Na to pytanie próbowano dać odpowiedź podczas dwudniowego sympozjum pt. „Etos współczesnej emigracji w nauczaniu papieża Jana Pawła II” zorganizowanego przez Fundację Jana Pawła II w Rzymie we wrześniu 2006 roku. Założeniem sympozjum było omówienie zagadnień, na podstawie których można by opracować pewne wskazania dla duszpasterzy polskich, sprawujących posługę wśród emigracji. Pokolenie emigracji o założeniach politycznych, powstałej po zakończeniu II wojny światowej, wypracowało tzw. etos niepodległościowy. Emigracja ta zakończyła się po upadku komunizmu w kraju. Wielu zastanawiało się, czy dla obecnej emigracji, o założeniach ekonomicznych, można opracować i zaproponować etos jako wskazanie do organizowania życia społecznego i religijnego.
Jako punkt wyjścia przyjęto nauczanie Jana Pawła II i jego wypowiedzi do emigracji i Polonii. Papież Jan Paweł II, gdy odwiedzał poszczególne kraje – zwłaszcza te, w których była liczna emigracja polska – umieszczał w programie pielgrzymek spotkania z Polakami i w przemówieniach do rodaków poruszał zasadnicze problemy emigracji.
Zaproszeni prelegenci poruszali następujące tematy:
prof. UKSW dr hab. Krystyna Czuba
– Pojęcie ojczyzny i patriotyzmu w nauczaniu papieża Jana Pawła II
prof. Leon Dyczewski OFMConv.
– Istotne wartości kultury polskiej
prof. Roman Dzwonkowski SAC
– Integracja emigrantów w świetle przemówień papieża Jana Pawła II do Polonii i Polaków za granicą
dr Grażyna Koszałka
– Polska rodzina emigracyjna na tle współczesnych przemian społeczno-kulturowych
prof. Marek Okólski
– Wewnętrzna spójność nowej emigracji i przejawy jej łączności z Polską
ambasador Andrzej Jaroszyński
– Zachowanie własnej tożsamości kulturowej wzbogaceniem kraju osiedlenia
– Krótkie spojrzenie na Polonię w Stanach Zjednoczonych
ks. dr Franciszek Mrowiec
– Polskie symbole religijne czynnikiem jednoczącym Polaków poza krajem
ks. Jan Pawlik
– Inkulturacyjna i zachowawcza rola duszpasterstwa emigracyjnego
